Bob Dylan – Empire Burlesque

“Wanneer ik een plaat maak, heb ik nummers nodig,” vertelde Dylan in ’85. “Ik begin dus in mijn zakken en laden te zoeken. Ik kies er eentje uit, dat ik nog nooit heb gezongen. Soms herinner ik me zelfs de melodie niet meer en ik probeer er dan in te komen. Soms gebeurd er dan iets fantastisch… en soms iets minder groots. Maar wat er ook gebeurd, als ik het doe in de studio is dat voor de eerste keer. Ik ken het nummer nog niet.
Vroeger bleef ik er bij, zoals het er uit kwam, of ik er van ondersteboven was of niet. Ik hield me er gewoon aan, om het niet opnieuw te moeten doen. Ik wou het niet nog eens opnemen… Zo’n jaar of twee geleden besloot ik het serieus aan te pakken en gewoon opnamen te maken.”

De laatste vijftien jaar was hij gewoon een studio te boeken voor een week, een dozijn of wat songs op te nemen en daar een plaat mee te maken. Maar nu keerde hij terug naar het systeem dat hij in de jaren zestig bezigde: de studio alleen opzoeken wanneer hij er inspiratie voor had – of zin. Een vaste band is moeilijk aan te houden op die manier en een producer… daar heeft ie even genoeg van.


Intergalactic Studio

Deze nieuwe manier van opnemen begon in juli 1984. Bob Dylan was amper twee weken terug van zijn Europese tournee.

Op 24 juli ontmoette hij in de Intergalactic Studio in New York de begeleidingsband van soulzanger Al Green. De band stond onder leiding van drummer Steve Potts, die later Al Jackson zou vervangen bij Booker T. and the MG’s en tegenwoordig bij Cat Power achter het drumstel zit.
Bob had zijn vriendin, Carolyn Dennis meegebracht, om tweede stem te zingen.

De zwarte muzikanten werden aangevuld met Ron Wood. Na Mick Taylor tegen wil en dank tot zijn bandleider te hebben benoemd, vond Bob het blijkbaar passend om diens opvolger bij de Rolling Stones uit te nodigen.

Het merkwaardige gezelschap probeerde eerst 'Honey Wait'. Mogelijk is dat een eigen compositie van de meester. Het klinkt wat als een oude Chess song, maar later is er nooit meer iets van vernomen.
Daarna gaan ze verder met 'Mountain Of Love'. Dat soulvolle nummer uit 1960 was de enige hit voor Harold Dorman. Tenslotte schakelen ze over op 'We Had It All', een countrysong uit 1974 van Donny Frittis, maar recent terug opgepikt door Dolly Parton.

De sessie leverde niets bruikbaars op. “Die kerels uit Memphis begrepen niets van Bob's akkoordenwisselingen,” verklaarde de Stones gitarist later. ”Iedere keer hij een nieuw nummer begon, koos hij een nieuwe toonaard. Of, als we een nummer een paar keer deden, deed hij het telkens in een andere toonsoort. Ik heb daar geen probleem mee, maar de band was compleet in de war.”


Delta Sound

Er worden een half dozijn nummers op band gezet, meestal in één of twee takes.
'Driftin' Too Far From Shore' staat als eerste op het programma. De titel is geleend van een jaren veertig countrysong van Roy Acuff, maar heeft daar verder niets mee te maken. Dat truukje past Dylan wel meer toe in deze periode: ook 'I'll Remember You' en 'The Very Thought Of You' zijn geleend van oude songs van respectievelijk Johnny Mercer (1942) en band leider Ray Noble (1931).

Hoewel hij de song tijdens de rest van deze sessies links laat liggen, zou hij 'Driftin' Too Far From Shore' in april 1986 terug oppikken en na overvloedige overdubben uitbrengen op Knocked Out Loaded.

De drie volgende nummers verdwijnen allemaal in de vergetelheid. Nochtans is het zes minuten lange 'Who Loves You More' is even goed als om het even welk ander nummer dat op de plaat belande. Toch kijkt Dylan er nooit meer naar om. 'Firebird' en 'Wolf' zijn enkel backing tracks, zonder zang.

De sessie wordt afgesloten met een nieuwe versie van een song uit de Infidels sessies: 'Clean Cut Kid'. Deze keer is hij wel tevreden over het resultaat.

Maar na afloop van de opnamen ziet Ron Wood met verbazing hoe Dylan het mixen overlaat aan anderen.
"[De geluidstechnici ] zeiden: 'He Bob, dit hebben we niet nodig,' en hij antwoordde dan: 'Oh, prima.' Ze maakten een mix zoals zij dat wilden en hij stond erbij en liet hen maar begaan. Ik riep: 'Hey! Je kan die kerels toch niet...Kijk! Ze hebben de backing vocals weggelaten!' Maar iets in hem liet hem niet toe in te grijpen. Als hij dezelfde vastberadenheid in de controle ruimte toonde als die hij in de studio had, zou het schitterend spul opgeleverd hebben.”



Ga toch weg!

De volgende maanden neemt Dylan vakantie. In augustus gaat hij zeilen tussen de Caribische eilanden, waar hij kan genieten van de eenzaamheid en de stilte.

In september komt hij slechts één keer in een studio. Lone Justice is een jonge band die net door zijn vriendin Carole Childs is getekend bij Geffen. Dylan gaat langs om hen een demo van 'Go Away Little Boy' te geven.
“Hij kwam naar de [Power Station] studio en leerde ons het nummer,” vertelt de zangeres van de groep, Maria McKee. “En hij bleef rondhangen. Hij bracht Ron Wood mee en ze speelden er op mee… Het duurde erg lang om het op te nemen, omdat hij vond dat ik het niet goed zong... tot ik het zong gelijk hij deed! Uiteindelijk deed ik dus mijn beste Bob Dylan imitatie en hij zei: ‘Ah, nu zing je tenminste!’”
Lone Justice is niet zo blij met het resultaat. Het nummer wordt enkel als b-kantje uitgebracht op de 12" versie van 'Sweet Sweet Baby'.


New Danville Girl

Na een pauze van vier maanden worden de sessies voor Empire Burlesque in december hervat.

De vorige maand heeft Dylan in de Oceanway Studios in Los Angeles wat muzikanten uitgeprobeerd door te jammen op covers: het van Mungo Jerry gekende 'In The Summertime', 'Freedom For The Stallion' van Allen Toussaint en 'Help Me Make It Through The Night' van Kris Kristofferson.

Uiteindelijk pikt hij er Ira Ingber uit. De gitarist is het jongere broertje van Elliot Ingber van de Mothers Of Invention en Fraternity Of Man. Zelf maakte Ira deel uit van de singer/songwriter “Mafia” uit zuid Californië, die draaide om mensen als J.D. Souther, Karla Bonoff, Jennifer Warnes, Andrew Gold en Bonnie Raitt.

Ingber kreeg de opdracht een band samen te stellen om de sessies terug op te pikken. Hij komt aanzetten met de Nashville afkomstige toetsenist Vince Melamed en bassist Carl Sealove. Met drummer Don Heffington had Dylan al kennis gemaakt tijdens de opname met Lone Justice. Hij was afkomstig uit de Hot Band van Emmylou Harris.

Deze groep muzikanten begint op 6 december in de Cherokee Studio in Hollywood aan de opname van een ambitieus nummer dat Dylan samen heeft geschreven met de schrijver Sam Shepard: 'New Danville Girl'.
Woody Guthrie had al een nummer over een ‘Danville Girl’, vandaar.

“Het heeft te maken met een man die staat te wachten voor de cinema, om een oude film met Gregory Peck te gaan kijken,” legt Shepard uit, “Hij kan het zich niet niet meer helemaal herinneren – stukjes en beetjes – en begint te fantaseren. Hij begint in zijn hoofd te praten met een vrouw… over een uitstapje dat ze samen hebben gemaakt… We hebben twee dagen aan de tekst gewerkt – Bob had de melodielijn al, die stond al op band… Hij wou er zelfs een video van maken.”

Gedurende een dag of zes week worden verschillende sessies besteed aan die ene song en iedereen is trots op het resultaat.
“Toen we de song opgenomen hadden, maakten we er een cassette van," vertelt Ira Ingber. "Hij pakte die en begon hem te draaien. De volgende keer dat we opnamen zei hij: ‘Veel mensen vinden dit wel goed.’
En dan deed hij er niks mee. Het leek of hij net deed omdat de mensen het goed vonden en dus hield hij het tegen.”

Later wordt de song toch nog uitgebracht op Knocked Out Loaded. Maar dat is een nieuwe versie, met een nieuwe title: 'Brownville Girl'. Een schaduw van het origineel.


Vierde band

Na die week wordt Ingber alweer bedankt voor zijn diensten. Tijdens de opname met Lone Justice heeft Dylan ook kennis gemaakt met Benmont Tench, toetsenist van Tom Petty. Die brengt zijn collega Heartbreakers Mike Campbell en Howie Epstein mee. Drummer Don Heffington blijft als enige over van de vorige groep.
Outsider is deze keer pianist John R. Paruolo. Die schuimt met zijn groep Jack Mack and the Heart Attack feesten en partijen af. Ze hebben één LP gemaakt Cardiac Party, geproducet door Glenn Frey van the Eagles.

Samen werken ze in de tweede helft van december gedurende een drietal sessies, waarbij een vijftal songs op band worden gezet. 'Something's Burning Baby' blijkt een van de hoogtepunten van de plaat, doorspekt met beelden van de Apocalyps.
Nochtans verliep de opname niet vlekkenloos: “Het is een vreemd nummer. Carol kende de woorden niet eens toen ze moest meezingen. Ik zag hoe ze hem probeerde te volgen. Ze moest live met hem meezingen, maar probeer dat maar eens met Bob – die weet zelf niet eens waar hij naar toe gaat.”

De andere nummers belanden in het archief ('The Girl I Left Behind' en 'Prince Of Plunder') of worden later nog eens overgedaan ('I'll Remember You' en 'Seeing The Real You At Last').

Zo komt dezelfde band op 28 januari opnieuw samen voor 'Seeing The Real You At Last'.

Dat is het eerste van drie songs op Empire Burlesque waarbij Dylan zich liet inspireren door films uit de jaren veertig en vijftig, vooral uit het genre "film noir" en bij voorkeur met Humphrey Bogart in de hoofdrol. John Bauldie ontdekte dat maar liefst vijf regels uit 'Seeing the Real You at Last', 'When the Night Comes Falling from the Sky' en 'Tight Connection to My Heart' haast letterlijke citaten zijn uit The Maltese Falcon (van John Huston - 1941). Maar ook Tokyo Joe, The Big Sleep, Sahara, To Have and Have Not en Key Largo dienden als bron.
(Voor meer info hierover: http://members.aol.com/dylanfilm/)
Zoals hij in 'New Danville Girl' toegeeft: "If there's an original thought out there, I could use it".

Ook in de loop van februari keerden de drie Heartbreakers met Heffington nog een paar keer terug naar de Cherokee Studio om er nog meer basistracks op te nemen.
Op 5 februari waren dat 'Trust Yourself' en 'I'll Remember You' en een week later - op Valentijnsdag - een paar liefdesliedjes: 'Straight A's In Love' van Johnny Cash en zijn eigen 'Emotionally Yours'. The man is in love, zoveel is duidelijk.


We Are The World

Tussendoor moest er even tijd vrijgemaakt voor wat grootse dingen.

De Ierse zanger Bob Geldoff was ontroerd geraakt bij het zien van een documentaire over de hongersnood in Ethiopië. Hij trommelde zowat iedereen op die iets betekende in de Britse popscène van de jaren tachtig. Onder de naam Band Aid namen ze een benefietsingle op: 'Do They Know It's Christmas'. Het werd een enorme hit in de Kerstperiode.

Natuurlijk kon Amerika niet achter blijven. Michael Jackson en Lionel Richie zetten een gelijkaardig project op poten, onder de bescheiden titel USA For Africa.

Op 28 januari 1985 is er voldoende schoon volk in Los Angeles verzameld voor de uitreiking van de American Music Awards. Van de gelegenheid wordt gebruik gemaakt om 'We Are The World' op te nemen.
Gerenommeerde artiesten als Diana Ross, Paul Simon, Billy Joel, Kim Carnes, Dionne Warwick, Smokey Robinson, Bette Midler, Stevie Wonder, Al Jarreau, Tina Turner en Bruce Springsteen staan te dringen voor een plaatsje voor de camera.
Dylan voelt zich erg ongemakkelijk met het hele gedoe. Hij kan zijn lijnen pas zingen nadat Stevie Wonder het, in zijn beste Dylanimitatie heeft voorgedaan.
Later verklaart hij: "Het geld voor de stervende mensen in Afrika vind ik een goed idee, maar ik was toch niet overtuigd over de boodschap van het nummer."

'We Are The World', geproducet door Quincy Jones, wordt op 7 maart 1985 uitgebracht. Het wordt één van de best verkochte singles van het jaar. Het project USA For Africa brengt in totaal ruim zestig miljoen dollar op.

In de namiddag voor de benefietopname had Dylan zelf nog even 'Seeing The Real You At Last' opgenomen, met de drie Heartbreakers, plus Heffington. Die vier keerden in de loop van februari nog twee keer terug naar de Cherokee Studio om er nog meer basistracks op te nemen.
Op 5 februari waren dat 'Trust Yourself' en 'I'll Remember You' en een week later - op Valentijnsdag - een paar liefdesliedjes: 'Straight A's In Love' van Johnny Cash en zijn eigen 'Emotionally Yours'. The man is in love, zoveel is duidelijk.


Vijfde band

Even na de sessie op Valentijnsdag, vliegt Bob Dylan terug naar New York.
Op dinsdag 19 februari staat in The Power Station alweer een nieuwe groep muzikanten ter beschikking van de zanger. Gitarist Steve van Zandt en pianist Roy Bittan komen natuurlijk uit de E Street Band, terwijl de succesvolle ritmesectie Sly Dunbar en Robbie Shakespeare uit Jamaica komen. Carolyn Dennis krijgt hulp van Queen Ester Marrow en Debra Byrd.
Samen nemen ze een wallenbakkende versie op van 'When The Night Comes Falling From The Sky', gevolgd door 'Something's Burning Baby'.

Jammer genoeg hebben de twee mannen van de E Street Band de volgende avond andere verplichtingen. Dus worden de ballads 'Never Gonna Be The Same Again', 'Waiting To Get Beat' en 'Tight Connection To My Heart' zonder hen opgenomen.

Dat laatste nummer is een bewerking van een outtake uit de Infidels sessies: 'Someone's Got A Hold Of My Heart' (terug te vinden op The Bootleg Series Volumes 1-3). De basis blijft behouden, maar de song wordt opnieuw aangekleed en voorzien van een nieuwe tekst waarbij alle religieuze verwijzingen zorgvuldig zijn weggevlakt.

Donderdag komen het verleden en de toekomst even samen. Twee gitaristen komen Bob, Sly en Robbie helpen om een nieuwe versie van 'Something's Burning, Baby' op band te zetten: Al Kooper en Stuart Kimball.
Kooper zat aan het ocrgel tijdens de opname van 'Like A Rolling Stone' in 1966 en Kimball zal vanaf 2000 in de Never Ending Tour meedraaien.
Er is ook een synthesizerspeler bijgekomen: Richard Stevenson.

Critici en kenners als Tim Riley en Clinton Heylin zijn ondersteboven van de stomende opname van 'When The Night Comes Falling From The Sky' met de E Street Band leden. Toch kiest Dylan er voor de song op zaterdag helemaal opnieuw op te nemen, in een disco-achtig arrangement.
Take 4 wordt uitverkozen om, mits de nodige overdubs, op Empire Burlesque te prijken. Gelukkig verschijnt de originele versie zes jaar later alsnog op The Bootleg Series Volumes 1-3 (Rare & Unreleased) 1961-1991.


Overdubs en mixen

Tot nu toe heeft hij zonder producer gewerkt, maar het is tijd om daar verandering in te brengen.

De sterproducer van het moment is Arthur Baker. Hoewel hij gespecialiseerd was in rap en disco heeft de man onlangs de overstap gemaakt naar de rock. Hij heeft Bruce Springsteen aan hits geholpen door lekker in het oor liggende dance remxien te maken van 'Cover me' en 'Dancing In The Dark'. Ook Cyndi Lauper scoorde goed met 'Girls Just Want To Have Fun' en New Order met 'Confusion'.
En dat wil onze man uit Duluth ook!

“Ik had zowat overal wat opgenomen en toen het tijd werd om er een plaat van te maken, bracht ik het allemaal naar [Arthur Baker],” verklaarde hij. De opdracht was simpel: "Ik wil een pak platen verkopen!"

Baker mag, in de Shake Down Studios, naar hartelust de basisopnamen overdubben en mixen. Het resultaat is dat zowat alles een zelfde jaren tachtig sausje krijgt van synthesizers en groots klinkende drums.
Daarvoor worden percussionist Bashiri Johnson en synthsizer speler Richard Seher opgetrommeld. Daarnaast zijn er blazers en natuurlijk de Queens of Rhythm: Carol en haar moeder, Esther Marrow plus Peggi Blue.

“Hij liet het klinken als een plaat,” merkte Bob Dylan trots op. “[De vorige producer] luisterde te veel naar de nummers. Ik zag hem te veel denken… Ik zag hem bezig met rollen papier tijdens een mixsessie, schreef alles op. Dat wou ik niet. Arthur luisterde alleen maar en zei, ‘Ja!’ En hij regelde het. Ik luisterde naar de klank van mijn vorige plaat en dan naar deze en deze klinkt beter.”


Een nakomertje

“Ik had negen nummers die ik wist dat op de plaat hoorden en ik had een tiende nodig,” vertelt hij. “Ik had vier nummers over en één van die zou de tiende worden."
Arthur Baker vindt echter dat de plaat best kan worden afgesloten met iets simpels. Iets rustig na zoveel geweld. Het idée om af te sluiten met alleen een akoestische gitaar en wat harmonica spreekt Dylan wel aan.
"… dus schreef ik hem. Ik schreef een nieuw nummer omdat niets anders paste.”

Die avond keert hij terug naar zijn hotel in Manhattan. Het is al na middernacht.
"Toen ik uit de lift stapte," vertelt hij in zijn Kronieken, "liep er een call girl mijn richting uit, door de gang - bleek, geel haar en een jas van vossenbont om - hoge hakken waarmee ze je hart kan doorboren. Ze had blauwe kringen om de ogen, zwarte eyeliner, donkere ogen. Ze zag er uit alsof ze slaag had gekregen en schrik had om er nog meer te krijgen. In haar hand, een glas rode wijn. 'Ik heb een drank nodig,' zei ze toen ze me passeerde. Ze had iets moois over zich, maar niets voor deze wereld."

'Dark Eyes' wordt op 3 maart opgenomen. Dylan heeft veel moeite om de melodie op band te zetten. Uiteindelijk worden drie snaren afgeplakt, zodat hij ze niet onnodig kan aanslaan. Wanneer hij het in februari 1986 nog eens probeert te spelen tijdens een show in Sydney gaat hij opnieuw de mist in. Hij laat het wijselijk bij die ene poging om het nummer live te brengen.


Empire Burlesque

Vanaf 30 mei 1985 ligt de plaat in de winkel. Op de hoes staat een foto van Bob Dylan in een trendy jasje. Even trendy als de arrangementen van Arthur Baker. En even snel verouderd.

De plaat wordt overwegend lovend ontvangen, al is er ook wel kritiek op de trendy productie. Robert Christgau heft het in Village Voice over "zijn beste werk sinds Blood on the Tracks."

Toch blijft de plaat in Amerika steken op een drieëndertigste plaats in de Billboard-albumlijst. In de Engelse albumlijst bereikt Empire Burlesque de elfde plaats.

De relatief zwakke noteringen zijn voor een stuk te wijten aan gebrek aan promotie van Dylan zelf: geen tournee, slechts een paar interviews.



Videoclipjes bij de singles

MTV is dan in volle bloei en TV is het ideale middel om promotie te maken voor een nieuwe plaat. Dus moet er een viedeoclip komen bij de eerste single: 'Tight Connection To My Heart'. Als single is het een terechte keuze: het reggae-getinte liefdesliedje is een van Dylan's beste nummers uit de jaren tachtig.

Dylan laat rondhoren of iemand ideeën heeft voor het clipje.
Uiteindellijk kiest hij voor regisseur en scenarist Paul Schrader. Hij bewondert diens film Mishima, die gedraaid is in Japan. Dus vliegen ze einde april voor twee dagen naar Tokio.

Het is Schrader's eerste videoclip. Nochtans vertelde hij in mei 1985 veel interesse te hebben voor het medium: "Een film moet je vanaf de eerste keer onmiddeliijk kunnen begrijpen. Maar een song draag je langer mee," legde hij enthousiast uit. "Een song mag je pas doorgronden na herhaalde beluistering en misschien zelfs nooit helemaal. Maar een muziekvideo zit daar tussen in. Dus wou ik dat eens onderzoeken: een filmpje maken dat pas na een aantal vertoningen zijn geheimen prijs geeft. De bedoeling was om een gefragmenteerde verhaallijn en poetische beelden door elkaar te weven - net als in Dylan's songs zelf.''
Hij gaf toe dat de zanger zelf minder enthousiast was. "Hij had wat indeeën. We zaten een paar uur rond de tafel," gaat Schrader verder. Het filmpje gaat over een man, twee vrouwen en een moord. ''Hij zei tegen mij: 'doe wat je wil, want we hebben niet veel tijd.' Ik denk dat hij liever geen video's maakt.''
De regisseur ziet dat anders: ''Er zit toekomst in. Het geeft regisseurs de kans om te experimenteren - en dat kan anders moeilijk door de hoge kosten. En je kan er alle kanten mee uit. Ze vertellen je hoe lang het moet duren en verder heb je carte blanche."

Het resultaat valt echter zwaar tegen en het blijkt Schrader's enige videoclip.




Omdat hij niet tevreden is met het clipje, gaat Dylan op zoek naar iemand anders voor de clipjes bij beide kanten van de volgende single: 'When The Night Comes Falling From The Sky' en 'Emotionally Yours'. Dave Stewart van de Eurythmics wordt aangesteld als “executive producer”.

De opnamen vinden plaats op 22 en 23 augustus in het Gymnasium van de First Methodist Church in Hollywood.
De beide filmpjes samen vertellen een verhaal, leggen de regisseurs uit: de zanger heeft een verhouding met een meisje. Ze gaat met hem naar een optreden waar hij 'When The Night Comes Falling From The Sky' speelt. Zonder dat de zanger het weet is daar echter ook zijn ex. Die kan het niet aan om hem samen te zien met een ander: ze loopt weg.
In het begin van het tweede filmpje heeft Dylan haar zien weg lopen en blijft hij alleen achter. Op zijn akoestische gitaar speelt hij dan 'Emotionally Yours', meimerend over de gemiste kansen.


De single komt in oktober op de markt. MTV draait de filmpjes echter nooit na elkaar en hierdoor gaat de clue verloren.

Hier zijn beide clipjes. De YouTube filmpjes mogen niet worden gekopieerd.

http://www.youtube.com/watch?v=U51Ll01hx6Q&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=DPjOSqaMkac&feature=related

De eigenlijke regisseurs, Markus Innocenti en Eddie Arno, vernemen pas achteraf wat de bedoeling was. “Ons werd alleen verteld dat het in zwart-wit moest. Er werd niet bij verteld waarom. Had Dylan vooraf even met ons gepraat… pas achetraf hoorden we dat het er moest uitzien als een oude Japanse film. We hadden er iets heel anders van kunnen maken.
Pas toen we Mishima zagen begrepen we wat Dylan had gewild. Als je die film ooit ziet let dan vooral op de zwart-wit scenes. Het zou interessant zijn om Dylan’s muziek onder die beelden te plakken – het zou buitengewoon zijn. Veel beter dan wat je met video kan doen. Toen begrepen we wat Dylan wou dat Schrader deed met 'Tight Connection To My Heart'. Ik kan goed begrijpen dat hij het opnieuw wou proberen nadat de eerste poging was tegengevallen. Beeld u eens in wat een prachtig resultaat je met zwart-wit beelden kon bereiken.”

Een pak outtakes van deze sessies en de songs zoals ze klonken voor Arthur Baker ze een jaren tachtig sausje gaf, kun je vinden op Naked Empire: http://rapidshare.com/files/136223451/Naked_Empire.zip
Met dank aan DylanNL voor de link.