Lennon in Toronto

De Plastic Ono Band op het Rock ‘n’ Roll Revival Festival in Toronto
13 september 1969

Intro

Eind 1969 was de psychedelische rage helemaal voorbij. Tijdens het afgelopen jaar waren toonaangevende bands en figuren als Bob Dylan, de Beach Boys en de Beatles allemaal terug gekeerd naar hun roots: rhythm & blues en rock 'n' roll. Nieuwe groepen als The Band, Creedence Clearwater Revival, Delaney & Bonnie volgden in hun voetsporen.
In Canada meenden een aantal mensen dat de tijd rijp was voor een revival concert. Het zou plaatsvinden in het Varsity Stadium aan de universiteit van Toronto, Ontario op zaterdag 13 september. De promotors, Walker-Brower contacteerden zoveel mogelijk top rock & roll sterren uit de jaren vijftig als ze maar konden vinden: Chuck Berry, Jerry Lee Lewis en Gene Vincent, plus Little Richard en Bo Diddley. Er werden enkele nieuwe acts aan toegevoegd zoals The Doors en Chicago Transit Authority. En verder waren er nog Lord Sutch, Tony Joe White, Doug Kershaw en Alice Cooper. De show werd aangekondigd als de Toronto Rock & Roll Revival Show.

12 september 1969 - 23:00 - Londen

De ticketverkoop viel zwaar tegen. Er waren al meerdere revival shows geweest en de mensen waren niet echt geïnteresseerd aan die acts van meer dan tien jaar geleden. Tegen maandag 8 september waren er slechts 800 tickets verkocht. Om een totale vernedering en een zeker failliet te voorkomen deed een van de promotors, John Brower, een wanhoopspoging: hij belde naar Apple Corps in Londen.

Apple Corps was de nieuwe firma die de Beatles hadden opgericht om hun belangen te ergelen en nieuwe artiesten een kans te geven.

Brower vroeg naar the Beatles. Tot zijn verassing kreeg hij John Lennon aan de lijn. "Ik was in mijn kantoor bij Apple," verklaarde John, "toen ik een telefoontje kreeg van een kerel die vroeg: 'Kom naar Toronto'."

De Beatles waren drie jaar eerder gestopt met optreden. Dat was dus uitgesloten. Daarom vroeg Brower of Lennon misschien geïnteresseerd was om zijn idool, Chuck Berry, te zien spelen. "Ze vroegen ons om als koning en koningin aanwezig te zijn bij het concert – het was niet de bedoeling dat we er zouden spelen. Maar daar had ik niet goed op gelet en ik riep: 'OK. OK. Geef me even de tijd om een band samen te stellen'
Vervolgens dacht ik: 'Wie kan ik meenemen om er met mij te gaan spelen?' "

Hij zag zich genoodzaakt om een band uit de grond te stampen.
Terry Doran, de persoonlijke assistant van George Harrison, begon rond te bellen. Eerst een ritmesectie. Ringo was pas geopereerd. Klaus Voormann, een vriend uit de periode dat de Beatles in Hamburg hadden gewerkt, speelde bas bij Manfred Mann. Die kon snel worden opgespoord.
Alan White was de volgende. Hij had vroeger het drumstoeltje bezet bij Alan Price. “John had me de vorige avond zien optreden in een club, met mijn band, Griffin" herinnert White zich. "Ik denk dat het de Rasputin Club was in Bond Street. Iemand die voor hem werkte contacteerde me en zei: ‘John wil met je spelen. Hij wil morgen gaan optreden in Toronto met de Plastic Ono Band.’
Ik zei: ‘Loop aan.’ En hei weer: ‘Nee, echt.’
Ik geloofde er geen bal van. Maar hij belde later opnieuw en zei: ‘Morgen sturen we een limo om je op te pikken voor dat concert.’
Normaal moest ik die avond optreden met mijn band en die waren er niet blij mee dat ik moest afzeggen."

Een solo gitarist vinden bleek moeilijker. John had zijn keus laten vallen op Eric Clapton. De gitarist was pas een week eerder terug gekeerd naar Engeland, na een uitputtende tourneedoor noord Amerika, met zijn band Blind Faith. Doran had al een paar keer naar het huis van Clapton gebeld maar hij kreeg er nooit antwoord. De hele nacht lang bleef hij proberen om het te bereiken. Uiteindelijk stuurde hij om half zes in de ochtend een telegram naar Clapton's huis en ging slapen.


13 september 1969 - 9:30 - London Airport

Het vliegtuig zou ertrekken om 10 uur 's ochtends.
Tegen half tien stonden de meeste artiesten en assistenten in de luchthaven paraat. Enkel van Clapton was nog geen spoor en ook niet van … John en Yoko. Iemand belde hen op en kreeg te horen dat John zich had bedacht: “Stuur bloemen. Groetjes van John en Yoko. We kunnen niet komen.”

Net op dat moment kwam Terry binnen gestormd met Eric Clapton vlak achter hem. Blijkbaar was Eric tegen elf uur gaan slapen en had de telefoon niet gehoord. Gelukkig had zijn tuinman het telegram gelezen, hem gewekt en verteld over het concert. Clapton slaagde er in Lennon te overtuigen om het volgende vliegtuig te halen.

De tickets werden herboekt voor 15:15.


14:00 - London Airport

Tegen dat ze voor de tweede keer verzamelden was de groep aangegroeid tot tien mensen: John en Yoko, Eric Clapton, Alan White, Klaus Voormann, Anthony Fawcett (John's persoonlijke assistent), het Beatleshulpje Mal Evans, Terry Doran plus Jill en Dan Richter.
De Richters hadden de opdracht gekregen om zowat alles in het leven van John en Yoko vast te leggen op film. Ze zouden dus ook een beeldverslag maken van het Toronto concert.


15:15 - London Airport

Door de wijzigingen van de vliegplannen waren er slechts drie eersteklas plaatsen beschikbaar in het vliegtuig. Daardoor namen John, Yoko en Eric vooraan plaats in het vliegtuig, terwijl de rest achterin ging zitten.


16:30 – boven de Atlantische Oceaan

Na het eten stapten John, Yoko en Eric door het gangpad naar hun maten achterin, om er te gaan repeteren.

“Het was zo'n oude Boeing 707," weet Alan White, "Hij was niet volgeboekt. Dus kropen we achterin allemaal samen. Zij speelden op akoestische gitaren terwijl ik met mijn drumstokjes op een zetelrug trommelde. We zochten wat arrangementen voor de nummers die we zouden spelen – het waren praktisch allemaal klassiekers – en we waren klaar.”
“Door het geluid van de straalmotoren kon niemand iets horen van mijn bas,” voegt Klaus Voormann daar aan toe."
De setlist werd opgesteld op de achterkant van het menu van de luchtvaartmaatschappij.



18:30 (plaatselijke tijd) - Toronto Airport

Yoko had wat problemen om door de douane te raken, omdat ze niet de juiste vaccinaties kon aantonen, maar uiteindelijk werd ze toch toegelaten.
Voor de luchthaven stonden enkele limousines te wachten om het gezelschap 18 mijl verder naar het Varsity Stadium te brengen.
Alan White bevestigt: “Aan de luchthaven stond een hele vloot auto's te wachten: zeker vier of vijf limo's. Plus een veertigtal motoragenten."


Varsity Stadium

Ondertussen was het festival al volop aan de gang. De hele namiddag speelde de ene na de andere act in het stadium.

Een verslag van een 14 jarige fan: "Het was allemaal fantastisch: Bo Diddley danste met zijn knappe bassiste rond 2 uur in de namiddag... Chicago Transit Authority waren al een hele tijd bezig voor ik ze herkende door een van hun nummers... Jerry Lee was geweldig... Chuck Berry liet het publiek uit zijn hand eten en speelde 'My Ding-a-Ling' – zijn toekomstige nummer 1 – jaren voor het een hit werd... Little Richard zweette als een bezetene... Alice Cooper in een wolk van pluimen, terwijl er geruchten de ronde deden over geslachte kippen (Ik denk dat de pluimen gewoon uit kussens kwamen!)...

De mooiste herinnering (voor mij, als 14-jarige) was een goed voorziene jonge vrouw die haar T-shirt had uitgetrokken. We gebruikten haar als een soort baken, om onze plaats terug te vinden, telkens we een hapje waren gaan halen of even gaan plassen.


21:00 - Varsity Stadium

De promotoren hadden veel problemen gehad om het publiek ervan te overtuigen dat één van de Beatles persoonlijk aanwezig zou zijn bij het festival – zelfs na telefonische boodschappen van Fawcett en Lennon zelf. Een boodschap van Allen Klein die de aanwezigheid categoriek afdeed als nonsens had er ook geen goed aan gedaan. Maar… het concert was uitverkocht - alle 21 739 plaatsen – voor het geval dat…

Daarom werd, omstreeks 9 uur 's avonds, de perstent even in de schijnwerpers gezet, zodat iedereen John & Yoko goed kon zien. Duizenden flitsen gingen af, de jongeren kropen op de hekken en de Lennons baanden zich, onder politiebegeleiding een weg terug naar de kleedkamers onder de tribunes.


21:30 - Varsity Stadium

John en Yoko bleven de volgende drie uur veilig in hun kleedkamer. Yoko was niet bepaald onder de indruk van de faciliteiten. "Ik kwam uit de wereld van de avant-garde en dat is een beetje als de klassieke muziek," legde ze uit. "Ze hebben mooie kleedkamers en behandelen je eerste klas. We kwamen daar aan in die kleedkamer en het was overal beton: vuil en lelijk. Ik keek John aan en hij lachte: 'Welkom bij de rock 'n' roll.'"

Er was wat discussie wie er als laatste zou spelen. John en Yoko wilden niet na The Doors en Little Richard weigerde dat ook. Uiteindelijk werd overeengekomen dat Little Richard voor The Doors zou gaan en na The Plastic Ono Band.

Backstage steeg de spanning. Er werd nog wat gerepeteerd, met alle gitaren in één versterker geplugd.

Alan White: "Mal Evans zei, "Je moet ['Cold Turkey'] spelen – dat is fantastisch." Ik kende het nummer niet – niemand trouwens. Hij had het pas geschreven. [John] besloot het niet te doen, omdat er een moeilijk stukje in zit. Hij zei eerst: 'Dat kunnen we niet doen." In het vliegtuig speelden we het niet, maar dan in het stadium namen we het één keer door, vlak voor we opmoesten. Dat was alles."

John was ondertussen op van de zenuwen. De vliegreis en de opwinding werden hem teveel. Het probleem werd nog verergerd door de gevolgen van het afkicken van de heroïne.

"Ik weet nog dat Gene Vincent daar stond," gaat White verder, "wij waren aan het repeteren en John werd ziek van de zenuwen. Hij was aan het overgeven in de toiletten. Wij waren die fase al voorbij doordat Eric ['Cold Turkey'] al kende en ik deed gewoon mee. Eric kende het nummer omdat hij meegespeeld had bij de opname. Hij zei dat we het wel zouden klaarspelen. Wij zaten te wachten terwijl John stond over te geven en wij zeiden tegen elkaar dat het wel zou lukken."

"John stond daar maar in de kleedkamer," bevestigt Eric Clapton, "en die was inderdaad niet te proper. Hij zei: 'Wat doe ik hier? Ik had verdomme naar Brighton kunnen gaan!' Het was tenslotte een hele reis voor één concert."

De Lennon's vroegen Brower om wat coke.
Hij kwam met zes flesjes.
Yoko moest de naïeve jongeman uitleggen dat ze geen Coca-Cola nodig hadden, maar cocaïne!

De zanger, producer en songwriter Kim Fowley deed de aankondigingen: “John gaf over... en hij begon te huilen. Hij zei: ‘Ik heb schrik. Beeld je eens in dat je alleen maar met The Beatles hebt gespeeld en dan moet je voor de eerste keer met andere mensen gaan spelen. Doe alsjeblieft iets zodat de mensen niet zien dat ik zo een schrik heb om de scene op te gaan’ Hij was er erg aan toe.”


23:00 - Varsity Stadium

Tegen dat het tijd werd voor John om het podium te betreden had Kim Fowley iets bedacht.
“Een jaar of tien eerder had ik een film gezien: Our Lady Of Fatima” legt Fowley uit: "Daarin verschijnt de maagd Maria in de lucht en dan steekt iedereen toortsen aan.
Dus, dacht ik, iedereen meent dat John Lennon God is en dit is een religieuze belevenis. Waarom tillen we het dan niet op een religieus niveau, door Our Lady Of Fatima over te doen met vuur. Ik vroeg het Varsity Stadium om de lichten te doven en zodra ik de woorden ‘Plastic Ono Band’ zei, vroeg ik iedereen om gelijktijdig lucifers aan te steken om John op een vriendelijke, vredevolle manier welkom te heten.
Op de live LP hoor je ‘Get your matches ready… Brower and Walker present The Plastic Ono Band', en 20 000 lucifers gingen branden. Het was prachtige rood-gele gloed en iedereen liet een zucht van bewondering. Lennon begreep dat dit moment de spanning verlichtte en dat het nu aan hem was.”
"Het was een ongelofelijk zicht met die duizenden flikkerende lichtjes in de die gigantische arena," bevestigd John Lennon, "Het werd net donker. Dit was de eerste keer dat ik zoiets zag – ik denk dat het de eerste keer was dat zoiets gebeurde. Iedereen stak kaarsen aan, of lucifers…”

"John, Yoko, Eric, Alan en Klaus stonden ondertussen op het podium," beschrijft Mal Evans het gebeuren de volgende maand in Beatles Book. "Spontaan namen ze dezelfde plaatsen in als bij The Beatles: de bas links, dan de solo-gitaar en John rechts, met de drummer achter hem. Iedere gitarist had twee grote speakers, een aan iedere kant van de scène en het geluid was fantastisch vanaf de eerste noten."
Daar is de drummer, Alan White, het niet mee eens: “Ik zag het drumdtel voor het eerst toen ik het podium opkroop. Ik moest alles instellen toen we al daar waren. Het duurde zeker een minuut of vijf eer ik alles op zijn plaats had staan. Het was verre van perfect.”

Lennon droeg zijn witte kostuum, lang haar, zijn grootmoeders-brilletje en een volle baard. Hij begon met zich te verontschuldigen: "We doen gewoon wat nummers die we kennen. We hebben nog nooit samen gespeeld." Ze openen met 'Blue Suede Shoes' van Carl Perkins. ”Ik had mij al lang niet meer zo goed geamuseerd," verklaarde Lennon later, “Het was wel een beetje belachelijk dat ik de teksten niet meer kende. Yoko stond voor me met een blad waarop alle teksten stonde. Maar toen verdween ze opeens in een zak, midden in een nummer en ik moest de rest maar verzinnen. Ik had die spullen al zo lang niet meer gespeeld. Ik was ze allemaal vergeten. Maar dat maakte blijkbaar zoveel niet uit
“Ik dank dat we een beetje klonken als straatmuzikanten,” geeft Alan White toe, “maar we schreven toch ook geschiedenis.”

Eric Clapton is akkoord: "Het was verfrissend om die nummers te kunnen spelen: ze zijn zo eenvoudig en ongecompliceerd. John en ik houden veel van die muziek. Dat was de muziek waarmee het voor hem allemaal is begonnen en voor mij ook trouwens."

Daarna kwamen nog twee rock 'n' roll klassiekers, die The Beatles ooit hadden gecoverd: 'Money' en 'Dizzy Miss Lizzie'. Van onder haar laken deed Yoko mee met wat kreten en gegil -niet echt een constructieve bijdrage.



John wou dat Yoko terug te voorschijn kwam, omdat hij het tekstvel nodig had voor enkele recentere nummers. Als eerste kwam 'Yer Blues' uit de witte dubbel-LP van The Beatles
Eric Clapton had het nummer al eens live gespeeld met John tijdens het Rock 'n' Roll Circus van The Rolling Stones. Het werd een ietwat rommelige versie.
‘Cold Turkey’ werd aangekondigd met de woorden: "Dit heb ik nog nooit gespeeld… we gaan er voor." Terwijl de heftige uitvoering zijn chaotische einde nadert spoort John het publiek aan: "Kom op – wakker worden!".



Als intro van ‘Give Peace A Chance’ kondigde John aan: "Dit is waar we voor gekomen zijn, dus zing maar mee." Daarna verontschuldigde hij zich nog dat hij alleen het refrein nog kende maar niet meer al die stukjes daartussen!

Na afloop waarschuwde John het publiek: "En nu gaat Yoko haar ding doen."
‘Don't Worry Kyoko’, een stormachtige uitvoering van haar boodschap aan haar vermiste dochtertje werd goed ontvangen. Yoko krijste, gromde en huilde. Hadden ze het podium daarna verlaten, dan hadden ze een staande ovatie gekregen. Maar, in plaats daarvan schreeuwde Yoko steeds opnieuw de woorden “Oh John, Lets Hope For Peace” voor de beide gitaristen met pijnlijke feedback gefluit uit hun instrumenten de zaak kwamen versterken. Andy White voegde daar af en toe wat percussie uitbarstingen aan toe. Het resultaat was een cacafonie die alleen maar kan omschreven worden als een aanslag op de trommelvliezen.

De legendarische producer Bumps Blackwell, was backstage aanwezig. Hij herinnert zich: “Toen Yoko begon te schreeuwen klonk ze las een buffel in het paarseizoen. Vreselijk. Alsof ze stond af te zien. Het publiek begon te joelen en liepen weg. Ze gingen echt af.”
“De Lennons werden uitgejouwd” weet ook Brian Simmons, de 14-jarige fan: “Vooral Yoko.”
Larry Leblanc heeft een andere mening: "De mensen bleven beleefd. Ze wisten niet wat hun overkwam, maar iedereen wist dat ze een speciaal geval was. Ze had foto's getrokken van blote konten en zo. We dachten dat waar ze ook mee bezig was, dat het snel zou gedaan zijn. Maar er kwam verdomme geen eind aan."

Na een tijdje probeerde John het publiek terug op zijn hand te krijgen door wat de clown uit te hangen: met zijn heupen te zwaaien zoals Elvis en zo. Maar net dan begon Yoko aan een lange serie scherpe kreten.
Na een paar minuten fluisterde John iets in haar oor – waarschijnlijk dat het genoeg was geweest. Hij plaatse zijn gitaar tegen een versterker (waardoor die begon rond te fluiten) en hielp zijn vrouw van het podium af. Nog even een halfhartige wuif naar het publiek en ze waren verdwenen.
De andere muzikanten volgden zijn voorbeeld en wandelden naar de achterzijde van het podium. De feedback bleef doorrazen terwijl Klaus, Allan en Eric een sigartje opstaken.
Uiteindelijk wandelde Mal Evans het podium op en schakelde de fluitende versterkers één na één uit. Het publiek bleef perplex en totaal in de war gebracht achter.

Nochtans had de band, ondanks de zenuwen en de negatieve reacties, zich goed geamuseerd. “Het was een fantastisch optreden,” meent Eric Clapton ietwat raadselachtig, “We deden een uur lang pure rock zoals ‘Blue Suede Shoes’ en ‘Dizzy Miss Lizzy’.”


Yoko aan het werk

14 september 1969

01:45 - Varsity Stadium

De dag werd afgesloten met een korte persconferentie.

02:00 - Varsity Stadium

"Toen alles achter de rug was, stapten we in de vier wagens en reden twee uur ver, naar een groot landgoed van een meneer Eaton," onthult Mal Evans in Beatles Monthly, "Dat is een van derijkste mannen van Canada. Zijn zoon was ook daar en hij had ons allemaal uitgenodigd.
De volgende dag reden we met golfwagentjes rond op het landgoed. Het is echt een prachtige omgeving. Mijlenver alleen maar bomen, heuvels meren en groene kikkers"



Outro

Tijdens zijn verblijf daar, kwam John tot de conclusie dat het tijd werd om met The Beatles te kappen. Hij was hun ontgroeid, zo zei hij tegen Eric Clapton,in het vliegtuig op de terugweg.
Onmiddellijk bij aankomst belde hij naar zijn manager, Allan Klein, om hem het nieuws te melden. Maar Klein wist hem ervan te overtuigen dat hij moest zwijgen tot het nieuwe contract met Capitol er door was.

"Na het debuut van de Plastic Ono Band in Toronto hadden we een vergadering in Savile Row," vertelt Ringo Starr. "John kwam er mee voor de dag. Hij zei: `Wel, dat was het jongens, laat ons er mee kappen.'"

"Ik had het zien aankomen," legde Paul in maart 1971 uit, "John bleef maar roepen dat we muzikaal niet meer vooruit konden.
Op een nacht lagen Linda en ik in bed, daarover te praten. En ik dacht: 'Wat ik mis en wat zij ook missen is live spelen.' Want dat hadden we al lang niet meer gedaan. Om een goede mzuikant te blijven is dat contact met het publiek noodzakelijk. Het menselijke aspect. Dus kwam ik met het voorstel om zo maar ergens naar toe te rijden en er dan te gaan spelen – voor een paar honderd man. Gewoon iemand een zaal laten huren, wat posters op te hangen met alleen maar 'Ricky and Redstreaks, Saturday Night.' En dan kwamen wij opdagen in een busje en het publiek kwam kijken en dan waren wij dat. Ik vond dat geweldig. Maar John zei: 'Jij bent gek.'
John had net voor zo'n 200 000 man gespeeld, of zo, op een of ander festival. Dat was wat hij wou – en ik begrijp dat wel. Ik begrijp dat hij dat als vooruitgang ziet, maar ik zie het anders.
We zaten samen in het kantoor van Apple. Ringo was er bij – hij ging akkoord - George weet ik niet meer. En toen zei John: 'Trouwens, ik stap er uit.' Hij zei: 'Ik wil een scheiding.' Dat was wat hij zei: 'Ik wil een scheiding.'
En deze keer meende hij het echt. Daar hadden we niet op gerekend. We beseften allemaal dat het voorbij was. Het bijl was gevallen. Dat raakt je, zoiets. Het is net als school verlaten of zoiets - wat ook je ding is. En ons ding was the Beatles."

Die vergadering was waarschijnlijk de laatste keer dat de vier samen waren in hetzelfde gebouw.




Op plaat en in beeld

Natuurlijk werd het Toronto Rock 'n' Roll Revival Festival opgenomen en gefilmd. Behalve de videoopname van de Richters, waren er ook 16 mm beelden, door D.A. Pennebaker. Die had maar liefst acht camera's ter beschikking.
Maar op vraag van Allen Klein en John Lennon, kwam het optreden van de Plastic Ono Band niet voor in de film Keep On Rockin’.

John en Yoko maakten de live LP Live Peace in Toronto. "We probeerden het uit te brengen bij Capitol, maar die wilden er niks van weten," vertelde John Lennon. "Zij zeiden: 'Dit is rommel! We gaan geen plaat uitbrengen met haar gekrijs op de ene kant en jij met dit soort materiaal op de andere.'
Maar wij wisten wel dat het zou aanslaan.
Klein kreeg het voor mekaar dat het een plaat werd van John and Yoko/Plastic Ono Band en niet een Beatles plaat. Dus kregen we meer geld, want de royalties van The Beatles waren niet vet.
Capitol riep: 'Doe maar. Niemand zal die rommel kopen!' Ze gaven het ons gewoon. Wij brachten het uit en het was direct een succes."

Live Peace in Toronto werd op 12 december 1969 uitgebracht. Engeland was niet geïnteresseerd, maar in Amerika haalde de plaat de top 10
De cd-versie verscheen pas in mei 1995, jaren na de rest van Lennon's oeuvre.

In 1988 werd Pennebaker's film opnieuw uitgebracht, met inbegrip van het volledige concert van de Plastic Ono Band. De nieuwe titel was Sweet Toronto. De bijdragen van Bo Diddley, Jerry Lee Lewis, Chuck Berry en Little Richard waren allemaal gereduceerd tot één nummer. Er waren geen beelden van The Doors, omdat die geen toestemming gegeven hadden om te worden gefilmd. Merkwaardig is dat Yoko's bijdrage op nummers als 'Yer Blues' nu veel beter hoorbaar zijn in de mix.